ANA YELKEN ve CENOVA TRİM ayarları, ama EĞİTİM ŞART..!

ANA YELKEN ve CENOVA TRİM ayarları, ama EĞİTİM ŞART..!

Doğuştan yelkenci , veya ilk tekneleri yelkenli olan denizciler dışında zaman darlığı nedeniyle ve kullanım kolaylığı açısından deniz hayatına genellikle motorlu tekneler ile başlangıç yapanlar belli bir zaman sonra ihtiyaçların artmasıyla hızlı, konforlu daha büyük bir motor yat sahibi olmak isterler. Tabi daha ileride yelkene heves edenlerde yok değil hani, böylelikle yelkenli tekne hayali bacayı sarınca bu belli süreyi denizlerde motorlu bir teknede geçirdiklerinden yelkene başlamak için bazen ilk basamak olan temel yelken eğitimini es geçip hemen bir üstünden başlamak istiyorlar ki çok yanlış.

Her ne kadar teknesini satın almış hala belgesiz kullanmayı sürdürenler ‘‘ Yahu ne olacak ki, koca deniz, marşa bastın mı yürü gitsin işte ’’ diyenler veya belgesi ehliyeti olup ta motorlu çeşitli tekne kullananlar bot, sürat teknesi, jet ski, motor yat ve benzeri ki bu kullandıkları deniz taşıtları içinde mutlak bir uygulamalı eğitimden geçmesi tam bir gereklilik, hele ki bugünlerde.

(Fotoğraf : Ruşen DEMİR – Mürefte – Çanakkale seyri )

Amatör denizcilik’ te 1 milyon hedef proje kapsamında üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye’ nin denizle bütünleşmesi için getirilmiş bir hak üzere bazı liman başkanlıklarında en az üç ay sonrasına sınava girmek için gün alınabiliyor. Türkiye’ nin dört farklı denizi olan bu güzel ülkenin yeni denizcileri böyle bir fırsattan yararlanıp denizlere çıkma isteği ile heyecanlı.

Ama denizde eğitim şart... !

Ehliyet, belge, kullanma izni veya adı ne ise her türlü eğitimden geçecek veya eğitim almış veya eğitim verenler bu belge veya belgeler sizin cüzdanınızda durduğu sürece sizi iyi hissettirebilir konumunuzu, itibarınızı artırabilir ama denizde eğitim, deneyim, tecrübe, sabaat etmeden, kaliteli doğru öğrenmeden ve bir deniz kültürü olmadan taşlar yerine hiçbir zaman oturmaz, oturmaz. Bu iş öyle kolay da değildir. Uzun yıllar gerek ki, bir ciddiyet ile yapılabilsin. Yoksa kazalar yanlış uygulamalar, uygunsuz öğrenimler, ciddiyetsizlikten uzak sonra ne olur , denizde tedbirsizlik eşittir çaresizlik oluverir.

Günümüzde ekonomik nedenlerden dolayı eğitim almak isteyen bilinçsiz kursiyerler en ucuzun peşinde, tabi eğitim bedelleri bir bakmışsınız yerlerde, bir bakmışsınız tepelerde. Ancak ciddiyet ile kaidelere uyarak gerçek zamansalı geniş iyi bir eğitimin kriteri de ucuz olmaz. İsteyen eğitimini ODTÜ de alır, isteyen Mardin üniversitesinde.

Denizcilik ciddi bir meseledir..!

Yelkencilik ciddi bir meseledir ..!

Hava civa, atıp tutmak ile olabilecek bir şey asla değildir. Belki yıllarca denizde olup sonradan yelkene heves edip ‘‘hadi yelkene başlıyorum’’ deseler de aslında daha çok yolun başında olduklarını sonradan farkına varırlar.

Peki, eğitim teknesinde verilen eğitim mi? , yoksa teknenizde aldığınız özel eğitim mi? Teknenizde bireysel aldığınız danışmanlık üzere özel eğitim tabi ki size münhasır özel olur. Guruplara verilen herkesin ortak kullanımı olan eğitim de de farklılıklar olacaktır. Küçük bir yelkenlide de eğitim olur, bir yat ta da olur. Amacınızı iyi belirlemelisiniz.

YELKEN genel olarak Yarış yelkenciliği ve Gezi yelkenciliği olarak iki guruba ayrılsa da gezi yelkenciliği eninde sonunda bu yolda galip gelen ve ilerlenecek yoldur.. Denizde devamlı olabilmek için GEZİ YELKENCİLİĞİ ’ nin önemi bu nokta da öne çıkar, bu olgu aslında 24 saat kesintisiz yaşanabilen ‘‘Yelken Bir Yaşam Biçimidir ‘‘ de dedirttir.

İşin hamuru özü temel yelkencilik, ileri yelkencilik ve açık deniz seyri offshore yelkencilik olarak ana üç başlıkta toplanmaktadır.

Bu adıma geçerken centrel denilen açık güverteli küçük bir yelkenli de mi , yoksa yat sınıfında mı başlayacaksınız.

Yarışçı mı olacaksınız, Atlantik okyanusunu geçip Dünya yı mı arşınlayacaksınız, Yoksa altı ay evinizde, Altı ay teknenizde bir yaşam mı düşünüyorsunuz, yoksa eviniz artık tekneniz mi olacak.

İşte bu tüm soruların karşısında denize başlayan, yelkene başlayan kursiyerlerin önünde navigasyon, meteoroloji, makine bilgisi, haberleşme, acil durum senaryolar MOB denize adam düşmesi, ilk yardım, arma ve selviçe de oluşacak problemler tekneyi abrayabilmek yönetebilmek, gece seyirleri ve daha pek çoğu bilmeniz gerekenler arasında tabi cebinizdeki ucuza almış olduğunuz belgeler değil, almış olduğunuz eğitimin kalitesi sizi kurtaracak ve iyi bir şekilde yetiştirecektir.

Yat sınıfında olduğunu varsayarsak, ilk etap ise, Temel yelken eğitimi olarak başlar:

Yelkenli teknelerin iç ve dış yapısı, donanımları, nasıl çalıştıkları, yelkenli teknede fiziki prensipler, rüzgârlar, rüzgâr ile nasıl yürüdükleri, yelkenli teknede manevralar, halatlar düğümler, temel meteorolojiye başlama, denizde çatışma, kısaca bir tekneyi donatarak rüzgâr da nasıl yön verilerek kullanıldığını anlamanın ilk yoludur.

İleri yelkencilik ise: Daha ileri bilgi becerileri uygulamak için her hava koşulunda seyir teknikleri ile özellikle yelken trim teknikleri, sert havada seyir, manevra becerilerinin artırılması tonoz şamandıralara yanaşmalar daha geniş meteoroloji bilgisi, MOB denizde düşen adamı kurtarma, Can kurtarma teçhizat ve donatıları, navigasyona geçiş, denizde haberleşme şeklinde ileri tekniklerin olduğu bir eğitimdir.

Açık deniz seyri Offshore eğitimleri ise; Gece ve gündüz navigasyon ve teknikleri, harita ve elektroniklerin kullanımı, mevki ve rota oluşturma, demirleme, fener ve kardinal şamandıraları ile gece seyirleri, an az 24 saat üzeri üzeri gidilen lokasyonlar ve seyir planlaması, motor bilgisi, ilk yardım konuları becerileri, haberleşme, acil durumlar gibi konular olup ferdi olarak sorunlarla başa çıkabilme yetisi oluşur.

İlk baştan sona tüm eğitim fasılaları teori ve uygulamalı olarak her bir kurs ta bir öncekilerin tekrarı ile sıkı bir şekilde pekiştirilen eğitimleri içerir. Son on yılda bir hayli fazlalaşan ağırlıklı yelken eğitimi önceki yirmi yıl ve otuz yıla göre büyük artışa geçtiği görülmektedir ve ticari kaygılar sonucun da saat / eğitim miktarları sizin teknenizin üzerindeki kaderinizi belirler. Eğitimi kişi, kurum, okul olarak almak tabi ki mümkün.

Tercih ettikleri eğitimler genel olarak bu uygulamalar sonunda kendini yetersiz veya hala eksik gören tecrübe yapmak isteyen yelkenciler için ve tecrübe artışı sağlanmasına yardımcı olmak üzere kah kendi teknelerinde, kah eğitim gördükleri teknelerde eğitimlerini detaylı seçtikleri konularda danışmanlık aldığı profesyonellerin izninde , birlikte uzunca saatler geliştirebilirler ve özgüvenlerini arttırabilirler.

Yelken teknelerinin tümünde ana yürütücü dizel veya benzinli içten yanmalı bir motora sahip olsalar da, sadece yelken ile gitmek istediklerinde rüzgar olduğu müddetçe sonsuz yakıtları olacaktır. Yelkenler ise motor vazifesini görmektedir. Bu nedenle içten yanmalı ana motor dışında ikinci yürütücü güç olan diğer bir motorsa ana yelken ve cenova yelkendir. İyi tirim edilerek kullanırsanız verimli kesintisiz bir seyir ile uzun millerce yol tutabilirsiniz. Hem tekne armasına hem de iyi tirim edilmiş yelken ile sorunsuz yürüyebilirsiniz. Bu nedenle ana yelken ve cenova yelken ile farklı havalarda seyir esnasında doğru trim tekniklerini de oluşturduğunuzda, 4x4 olan bir kara aracı’ nın arazi de engebelerden veya uzun yolda asfalt’ta vitesleri zamanında geçirip gazı iyi ayarlanmış gücü dengeli tekerleğe ileten bir araca benzer.

İşte tam burada ana yelken ve cenova yelken ile üç farklı olabilecek hafif, orta, sert havada ana yelkeni ve cenova yelkeni orsa seyrinde, apaz seyrinde, pupa seyirlerinde nasıl trim yapacağız kısmı karşınıza çıkar. Yelken yarışçılığı ve ileri yelken kullanımı tekne üzerinde armanın, selviçelerin, yelkenlerin tekneye verdiği rüzgâr basıncı altındaki güçten dolayı minimum deformasyon ile tam performans sağlayacağı bir norm içerir.

Yelkenli teknenin donanımları

A – (Ana yelken ve Cenova yelken ) , Hafif hava (0 - 7 knot) küçük dalgalı.

B – (Ana yelken ve Cenova yelken ) , Orta hava (7 - 16 knot) orta dalgalı.

C – (Ana yelken ve Cenova yelken ) , Sert hava (17 – 27 knot ) büyük dalgalı.

A- *ANA YELKEN - HAFİF HAVA ( 0-7 KNOT) KÜÇÜK DALGALI

ORSA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Araba : Hafif rüzgâr üstünde

Pupa palangası : Boş

Orsa yakası : Yelken kırışıksız

Alt yaka : Yelken kırışıksız

Kıç istralya : Boş

Genel yelken durumu : Yelken torlu hafif kapalı

Kesirli armada kıç istralya : Boş

APAZ SEYRİNDE

Iskota : Boş

Araba : Rüzgâr altına doğru

Pupa palangası : Boş

Orsa yakası : Yelken kırışıksız

Alt yaka : Yelken kırışıksız

Kıç istralya : Boş

Genel yelken durumu : Torlu

Kesirli armada kıç istralya : Boş

PUPA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Araba : Rüzgâr altında

Pupa palangası : Hafif gergin

Orsa yakası : Yelken kırışıksız

Alt yaka : Yelken kırışıksız

Kıç istralya : Hafif gergin

Genel yelken durumu : Tam dolu

Kesirli armada kıç istralya : Hafif gergin

A - **CENOVA YELKEN - HAFİF HAVA ( 0-7 KNOT) KÜÇÜK DALGALI

ORSA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Cenova arabası : Hafif önde

Orsa yakası : Hafif buruşuk

Genel yelken durumu : Torlu güngörmez kapalı

APAZ SEYRİNDE

Iskota : Boş

Cenova arabası : Dışarıda hafif önde

Orsa yakası : Hafif buruşuk

Genel yelken durumu : Torlu

PUPA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Cenova arabası : Dışarıda ve hafif önde

Orsa yakası : Çok boş

Genel yelken durumu : Tam dolu

B – *ANA YELKEN – ORTA HAVA ( 7 - 16 KNOT ) ORTA DALGALI

ORSA SEYRİNDE

Iskota : Hafif gergin

Araba : Hafif rüzgâr altında

Pupa palangası : Boş

Orsa yakası : Hafif gergin

Alt yaka : Hafif gergin

Kıç istralya : Hafif gergin

Genel yelken durumu : Hafif torlu tepesi açık

Kesirli armada kıç istralya : Gergin

APAZ SEYRİNDE

Iskota : Hafif gergin

Araba : Hafif rüzgâr altında

Pupa palangası : Hafif gergin

Orsa yakası : Yelken kırışıksız

Alt yaka : Yelken kırışıksız

Kıç istralya : Hafif gergin

Genel yelken durumu : Torlu güngörmez açık

Kesirli armada kıç istralya : Gergin

PUPA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Araba : Rüzgâr altında

Pupa palangası : Gergin

Orsa yakası : Yelken kırışıksız

Alt yaka : Yelken kırışıksız

Kıç istralya : Hafif gergin

Genel yelken durumu : Maksimum alanda

Kesirli armada kıç istralya : Gergin

B – **CENOVA YELKEN – ORTA HAVA ( 7 - 16 KNOT ) ORTA DALGALI

ORSA SEYRİNDE

Iskota : Hafif gergin

Cenova arabası : Normal yerinde

Orsa yakası : Yelken hafif buruşuk

Genel yelken durumu : Hafif torlu tepesi açık

APAZ SEYRİNDE

Iskota : Hafif boş

Cenova arabası : Dışarıda ve önde

Orsa yakası : Yelken kırışıksız

Genel yelken durumu : Torlu, güngörmez açık

PUPA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Cenova arabası : Dışarıda ve önde

Orsa yakası : Hafif buruşuk

Genel yelken durumu : Maksimum alanda

C – *ANA YELKEN – SERT HAVA ( 17 - 27 KNOT ) BÜYÜK DALGALI

ORSA SEYRİNDE

Iskota : Gergin

Araba : Rüzgâr altında

Pupa palangası : Boş

Orsa yakası : Maksimum gerginlikte

Alt yaka : Maksimum gerginlikte

Kıç istralya : Gergin

Genel yelken durumu : Düz güngörmez açık

Kesirli armada kıç istralya : Çok gergin

APAZ SEYRİNDE

Iskota : Hafif boş

Araba : Rüzgâr altında

Pupa palangası : Hafif gergin

Orsa yakası : Hafif gergin

Alt yaka : Maksimum gerginlikte

Kıç istralya : Gergin

Genel yelken durumu : Düz güngörmez açık

Kesirli armada kıç istralya : Gergin

PUPA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Araba : Rüzgâr altında

Pupa palangası : Çok gergin

Orsa yakası : Kırışıksız

Alt yaka : Hafif gergin

Kıç istralya : Hafif gergin

Genel yelken durumu : Maksimum alanda

Kesirli armada kıç istralya : Gergin

C – **CENOVA YELKEN – ORTA HAVA ( 17 - 27 KNOT ) BÜYÜK DALGALI

ORSA SEYRİNDE

Iskota : Çok gergin

Cenova arabası : Normal

Orsa yakası : Gergin

Genel yelken durumu : Düz

APAZ SEYRİNDE

Iskota : Hafif boş

Cenova arabası : Normal , rüzgâr altında

Orsa yakası : Hafif gergin

Genel yelken durumu : Düz, güngörmez açık

PUPA SEYRİNDE

Iskota : Boş

Cenova arabası : Rüzgâr altında

Orsa yakası : Hafif buruşuk

Genel yelken durumu : Maksimum alanda

Bir sonraki yazı dizimde görüşmek üzere sağlıcakla kalın…

Ömür ATİLA ( denizci & mimar) araştırmacı yazar.

Ömür ATİLA © Copyright